การศึกษาดุษฎีนิพนธ์เรื่อง “การจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามแนวพระพุทธศาสนา” มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุ 2) เพื่อศึกษาหลักธรรมในการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุ 3) เพื่อบูรณาการหลักธรรมการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามแนวพระพุทธศาสนา 4) เพื่อนำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับ “การจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามแนวพระพุทธศาสนา” ดุษฎีนิพนธ์นี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยมีวิธีดำเนินการวิจัยจากการวิเคราะห์ สังเคราะห์เนื้อหาจากเอกสารวิชาการ หนังสือ งานวิจัยต่าง ๆ รวมถึงหลักธรรมจากพระไตรปิฎกและอรรถกถา มีการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) และการจัดทำเสวนากลุ่ม (Focus Group) จากผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านพระพุทธศาสนา ด้านสุขภาพจิตและจิตวิทยา ด้านสุขภาพจิตในกลุ่มผู้สูงอายุ ด้านสังคมวิทยา และตัวแทนผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี จำนวน 17 รูป/คน ผลการวิจัยพบว่า : 1) แนวคิดการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุเป็นความพยายามที่จะเปลี่ยนแปลงความนึกคิดและพฤติกรรม เพื่อจัดการต่อสิ่งเร้า เป็นการใช้กลวิธีที่มีจุดมุ่งหมาย และเป็นกระบวนการที่มีความต่อเนื่องด้วยการใช้สติปัญญาในประเมิน การควบคุมอารมณ์ และปฏิกิริยาการตอบสนองด้านร่างกาย เพื่อลดความรุนแรงของปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเครียด ซึ่งการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุจะเป็นแบบมุ่งแก้ไขปัญหาและแบบมุ่งแก้ไขอารมณ์ ใช้ทักษะ 3 ขั้นตอน คือ 1) การสร้างทักษะการรับรู้การตอบสนองต่อความเครียดของตนเอง 2) การตรวจสอบความเครียดกับความเป็นจริง (การตั้งสติเพื่อการคิดใคร่ครวญ) 3) การหาวิธีจัดการความเครียดหรือแก้ไขปัญหา (การคิดพิจารณาหาสาเหตุ) เพื่อการสร้างสุขและสมดุลชีวิตของผู้สูงอายุ 2) หลักธรรมในการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุ จะเป็นหลักธรรมที่เป็นวิธีการแห่งปัญญา ซึ่งสามารถแก้ไขปัญหาตามระบบแห่งเหตุผล โดยนำเอาหลักความจริงที่มีอยู่ตามธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ เป็นหลักธรรมสำหรับการปรับตัวทั้งภายนอก (ร่างกาย) และภายใน (จิตใจ) ซึ่งหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ใช้ในการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุ ที่สอดคล้องกับหลักการข้างต้น ได้แก่ หลักไตรลักษณ์ หลักอริยสัจ หลักโยนิโสมนสิการและหลักสติปัฏฐาน เป็นหลักธรรมที่สร้างปัญญา มีสติรู้เท่าทัน และมีการจัดการกับปัญหาได้อย่างเหมาะสม 3) การบูรณาการหลักธรรมการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามแนวพระพุทธศาสนา จะแบ่งออกเป็น 2 ประเด็น ได้แก่ ด้านพฤติกรรม และด้านปัจจัยแวดล้อม ซึ่งประกอบด้วย การปรับพฤติกรรมส่วนบุคคล การสื่อสาร การเรียนรู้ ด้านสัมพันธภาพของครอบครัว การสร้างเศรษฐกิจและสังคม และสภาพสิ่งแวดล้อม ผลการบูรณาการ พบว่า การจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานีตามแนวพระพุทธศาสนา ใช้หลักการ คือ การยอมรับความจริง (เห็นชอบด้วยหลักไตรลักษณ์) การรับรู้สิ่งเร้าที่เกิดขึ้นด้วยความคิดที่สมเหตุสมผล (การรับรู้ด้วยหลักโยนิโสมนสิการ) กระบวนการจัดการกับปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างมีระบบ แก้ปัญหาให้ตรงเหตุ (การตรวจสอบด้วยหลักอริยสัจ) และการปฏิบัติด้วยสติรู้เท่าทัน (การจัดการด้วยหลักสติปัฏฐาน) โดยมีกระบวนการเชื่อมโยงสัมพันธ์กันด้วยหลักการทบทวน (Reskill) ปรับปรุง (Upskill) เปลี่ยนแปลง (New skill)
การศึกษาดุษฎีนิพนธ์เรื่อง “การจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามแนวพระพุทธศาสนา” มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุ 2) เพื่อศึกษาหลักธรรมในการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุ 3) เพื่อบูรณาการหลักธรรมการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามแนวพระพุทธศาสนา 4) เพื่อนำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับ “การจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามแนวพระพุทธศาสนา” ดุษฎีนิพนธ์นี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยมีวิธีดำเนินการวิจัยจากการวิเคราะห์ สังเคราะห์เนื้อหาจากเอกสารวิชาการ หนังสือ งานวิจัยต่าง ๆ รวมถึงหลักธรรมจากพระไตรปิฎกและอรรถกถา มีการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) และการจัดทำเสวนากลุ่ม (Focus Group) จากผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านพระพุทธศาสนา ด้านสุขภาพจิตและจิตวิทยา ด้านสุขภาพจิตในกลุ่มผู้สูงอายุ ด้านสังคมวิทยา และตัวแทนผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี จำนวน 17 รูป/คน ผลการวิจัยพบว่า : 1) แนวคิดการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุเป็นความพยายามที่จะเปลี่ยนแปลงความนึกคิดและพฤติกรรม เพื่อจัดการต่อสิ่งเร้า เป็นการใช้กลวิธีที่มีจุดมุ่งหมาย และเป็นกระบวนการที่มีความต่อเนื่องด้วยการใช้สติปัญญาในประเมิน การควบคุมอารมณ์ และปฏิกิริยาการตอบสนองด้านร่างกาย เพื่อลดความรุนแรงของปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเครียด ซึ่งการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุจะเป็นแบบมุ่งแก้ไขปัญหาและแบบมุ่งแก้ไขอารมณ์ ใช้ทักษะ 3 ขั้นตอน คือ 1) การสร้างทักษะการรับรู้การตอบสนองต่อความเครียดของตนเอง 2) การตรวจสอบความเครียดกับความเป็นจริง (การตั้งสติเพื่อการคิดใคร่ครวญ) 3) การหาวิธีจัดการความเครียดหรือแก้ไขปัญหา (การคิดพิจารณาหาสาเหตุ) เพื่อการสร้างสุขและสมดุลชีวิตของผู้สูงอายุ 2) หลักธรรมในการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุ จะเป็นหลักธรรมที่เป็นวิธีการแห่งปัญญา ซึ่งสามารถแก้ไขปัญหาตามระบบแห่งเหตุผล โดยนำเอาหลักความจริงที่มีอยู่ตามธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ เป็นหลักธรรมสำหรับการปรับตัวทั้งภายนอก (ร่างกาย) และภายใน (จิตใจ) ซึ่งหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ใช้ในการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุ ที่สอดคล้องกับหลักการข้างต้น ได้แก่ หลักไตรลักษณ์ หลักอริยสัจ หลักโยนิโสมนสิการและหลักสติปัฏฐาน เป็นหลักธรรมที่สร้างปัญญา มีสติรู้เท่าทัน และมีการจัดการกับปัญหาได้อย่างเหมาะสม 3) การบูรณาการหลักธรรมการจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามแนวพระพุทธศาสนา จะแบ่งออกเป็น 2 ประเด็น ได้แก่ ด้านพฤติกรรม และด้านปัจจัยแวดล้อม ซึ่งประกอบด้วย การปรับพฤติกรรมส่วนบุคคล การสื่อสาร การเรียนรู้ ด้านสัมพันธภาพของครอบครัว การสร้างเศรษฐกิจและสังคม และสภาพสิ่งแวดล้อม ผลการบูรณาการ พบว่า การจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานีตามแนวพระพุทธศาสนา ใช้หลักการ คือ การยอมรับความจริง (เห็นชอบด้วยหลักไตรลักษณ์) การรับรู้สิ่งเร้าที่เกิดขึ้นด้วยความคิดที่สมเหตุสมผล (การรับรู้ด้วยหลักโยนิโสมนสิการ) กระบวนการจัดการกับปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างมีระบบ แก้ปัญหาให้ตรงเหตุ (การตรวจสอบด้วยหลักอริยสัจ) และการปฏิบัติด้วยสติรู้เท่าทัน (การจัดการด้วยหลักสติปัฏฐาน) โดยมีกระบวนการเชื่อมโยงสัมพันธ์กันด้วยหลักการทบทวน (Reskill) ปรับปรุง (Upskill) เปลี่ยนแปลง (New skill)
เพื่อนำไปสู่การสร้างความสุขและสมดุลของชีวิต และมีวิถีการดำเนินชีวิตตามความเหมาะสมของวัยที่เรียกว่า สุขสมวัย 4) องค์ความรู้เกี่ยวกับ “การจัดการความเครียดของผู้สูงอายุในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามแนวพระพุทธศาสนา” คือ “เห็นชอบ รับรู้ ตรวจสอบ จัดการ” ที่เรียกว่า “ARAM MODEL” คือ A = APPROVE, R = RECOGNIZE , A = ASSESSMENT, M = MANAGEMENT
Dissertation on “ Management on stress of the elderly in Surat Thani province base on Buddhism” The objectives of research were as follows : 1) To study the concept of stress management in the elderly 2) To study the Dhamma principles of stress management in the elderly 3) To integrate the ethical principles for managing stress among the elderly in Surat Thani province according to Buddhism 4) to present the body of knowledge about “Management on stress of the elderly in Surat Thani province base on Buddhism” This dissertation is qualitative research, research using analytical research methods, Synthesize content from academic documents, books, research works, including Dharma principles from the Tripitaka and commentaries. There were in-depth interviews and focus groups from experts in Buddhism, mental health and psychology mental health in the elderly group, sociology, and representatives of the elderly in Surat Thani province totally 17 persons. The results of the study indicated that : 1) The elderly stress management concept is an attempt to change thoughts and behaviors to manage stimuli. It is an objective strategy and a continuous process with the use of intelligence to assess. regulating emotions and physical responses to reduce the severity of stress-inducing factors.The stress management of the elderly is a problem-solving and emotional-correcting approach. It uses three skills: 1) Building self-awareness skills in response to stress (awareness, perception) 2) Stress Verification and Reality (mindfulness for contemplation) 3) Finding ways to manage stress or solve problems (Thinking about the cause) for the creation of happiness and life balance of the elderly. 2)The principle of stress management in the elderly is the principle of wisdom. which proceeds to solve problems according to the system of reason by taking advantage of the truth that exists in nature. It is the principle for both external (body) and internal (mental) adaptation. Which Buddhist principles used to manage stress of the elderly Consistent with the above principles, namely the Tilakkhana principle, the Four Noble Truths principles, the Yonisomanasika ̅ra principle and the Satipatthana principles. It is a principle that builds wisdom. Being aware and able to deal with problems appropriately. 3) Integration of Dharma Principles for Management on stress of the elderly in Surat Thani province base on Buddhism, It is divided into 2 issues: behavioral aspect and environmental factor aspect, which consists of personal behavior modification, communication, learning, family relationship building economy and society and environment. The results of the integration revealed that management on stress of the elderly in Surat Thani province base on Buddhism was based on the principle of accepting the truth. (consent with the Tilakkhana principle) Perceived stimuli that occur with rational thinking. (perceived by the principle of Yonisomanasika ̅ra principle) The process of dealing with problems that occur systematically. Solve the problem exactly (Examination with the Four Noble Truths principle) and practicing with awareness (Management with the principle of Satipatthana). There is a process of connection with each other through the principles of Reskill, Upskill and New skill to lead on happiness and balance of life and has a lifestyle that is appropriate for the age known as happiness. 4) The body of knowledge about “Management on Stress of the Elderly in Surat Thani Province Based on Buddhism” known as "ARAM MODEL" A = APPROVE, R = RECOGNIZE, A = ASSESSMENT, M = MANAGEMENT.